چكیده مقاله: تهیه چکیده یک کار فنی و هنرمندانه است که باید برای هر مقاله علمی انجام گیرد. چکیده، خلاصه جامعی از محتوای یك گزارش پژوهشی است كه هدف‌ها، پرسش‌ها، روش‌ها و یافته‌های پژوهش را به اختصار در بردارد و آیینه پژوهش است و مخاطب را تحریص و تشویق به خواندن می‌كند. در چكیده باید با استفاده از كلمات متن،‌ عصاره مقاله در 150 تا 200 كلمه آورده شود.

اجزای چكیده شامل بیان مسأله، دلایل نگارش و بیان مشكلی است كه در مقاله مورد توجه قرار گرفته و نظرهای مختلف پیرامون آن بررسی شده و ادله و شواهد كافی در همان راستا بررسی و نتایج علمی بدست آمده را باز می‌نماید و باید از زبان خود پژوهشگر (ونه نقل‌قول) به صورت فعل ماضی آورده شود. در چكیده بهتر است كلمات كلیدی هم بیاید. چكیده غیر از فهرست یا مقدمه است و جزئی از محتوای مقاله و اجمالی از مطالب تفصیلی آن است و از طریق مطالعه فهرست مطالب، مقدمه و نتایج نوشته می‌شود. در چكیده لازم نیست به منابع و مآخذ، ارجاعی انجام شود و از بیان خطابی، مثال و توضیح مفاهیم پرهیز می‌شود، برای مهارت افزایی در این رابطه، بهتر است چكیده مقالات مهم مطالعه و مرور شود تا الگویی فرا راه محققان باشد. چكیده در حقیقت، بخشی جامع و مستقل از اصل گزارش است، پس نباید پیش از گزارش پژوهش تهیه شود.

آسیب‌های چكیده‌نویسی:

1) تبدیل چكیده به فهرست: چكیده هرگز مروری بر مباحث اثر تحقیقی و رساله نیست. بنابراین نباید آن را با گزارش فهرست اثر اشتباه گرفت.

2) تبدیل چكیده به طرح مسئله: برخی از افراد، در چكیده به شرح و تفصیل موضوع پایان‌نامه، مسائل آن و ضرورت بحث از مسئله می‌پردازند، كه نادرست است. البته بیان اجمالی مسئله نیز از مباحث چكیده است، اما سهم آن متناسب با سهم حجم چكیده است، نه اینكه اهم مطالب چكیده بر محور بیان مسئله بنا شده باشد.

3) ارجاع به مآخذ: پرداختن به معرفی منابع و مآخذ در چكیده نیز، نادرست است.

4) بیان خطابی: ادبیات چكیده باید همانند ادبیات رساله یا مقاله باشد. در واقع، استفاده از بیان شعارگونه و عبارت‌پردازی خطابی در شأن رساله و مقاله علمی نیست.

یادآوری: شایسته است، با دقت و تأمل كافی نسبت به تهیه‌ی چكیده‌ی اثر اقدام نمایند و توجه داشته باشند كه این چكیده می‌تواند نمایی از كار اصلی آنان باشد و امكان معرفی درست آثار آنان را در سایت‌ها و مراكز مختلف علمی ـ پژوهشی فراهم آورد، از این رو كمال جدیت و دقت را در چكیده‌نویسی به عمل آورند.

كلید واژه: كلماتی است برآمده از متن و مرتبط با موضوع اصلی مقاله كه خواننده با مطالعه آنها، به محتوای اصلی پژوهش پی می‌برد. در حقیقت، كلیدواژه‌ها، در حكم موضوعات جزئی مقاله هستند و اندكی پس از چكیده می‌آیند. واژگان كلیدی به خواننده كمك می‌كند تا پس از خواندن چكیده و آشنایی اجمالی با روند تحقیق، بفهمد چه مفاهیم و موضوعاتی در این مقاله مورد توجه قرار گرفته است.

كلید وا‍ژه در مقاله نقش «نمایه» و در كتاب‌ها و پایان‌نامه‌ها نقش «فهرست» را دارند، این وا‍ژگان، نمای كلی مقاله را در ذهن تداعی می­كند، میانگین وا‍‍ژه‌های كلیدی یك مقاله، پنج تا هفت، كلمه است. (سرمد، 1379، ص 321). انتخاب درست كلیدواژه‌ها به نمایه‌سازی استاندارد مقاله در پایگاه‌های الكترونیكی علمی ـ پژوهشی كمك می‌كند و دسترسی مخاطبان را به مقاله تسهیل می‌نماید. كلیدواژه‌های اصلی باید با عنوان و مسأله تحقیق و در حد امكان با سرفصل‌ها تناسب داشته باشد.